دویست سال پس از تولد خالق ابله/ سوءتفاهمی به نام داستایفسکی/ نادر شهريوري (صدقي)

اگر داستایفسکی را از درون تجربه نکنیم، هرگز او را تجربه نکرده‌ایم. داستایفسکی از درون شعله می‌کشد، تنها آن هنگام که با خود روبه‌رو می‌شویم، او را در کنار خود می‌یابیم. بسیاری داستایفسکی را محافظه‌کار می‌نامند؛ این تعبیری درست است، بسیاری او را رادیکال می‌دانند؛ این نیز درست است.

نگاهی به واقع‌گرایی احمد محمود/ نادر شهريوري (صدقي) / آگاهی معطوف به درون

اگر تاریخ را به خانه‌ای تشبیه کنیم انسان‌ها تنها آجرهای خانه نیستند، بلکه سازندگان آن نیز هستند. وانگهی خانه برای آنان ساخته شده است، آنها با محیط خانه و خانواده آشنا شده، انس پیدا می‌کنند تا آنکه به‌تدریج با «همسایه‌ها» آشنا می‌شوند. آگاهی از فرد آغاز می‌شود، با همسایه‌ها ادامه یافته و عمق پیدا می‌کند تا آنگاه که به واقعیت اجتماعی پیوند می‌خورد. واقعیت‌ اجتماعی این‌بار دیگر نه در چهاردیواری خانه بلکه در مقیاس وسیع‌تر در «یک شهر» ساخته می‌شود.

صدوپنجاه سالگی پروست پیرشدن و به‌یاد‌آوردن نادر شهريوري (صدقي)

پنه‌لوپه، همسر اولیس، سال‌ها به خاطر همسر خویش وفادار ماند و حاضر به ازدواج مجدد نبود چون خواستگاران او را مجبور کردند که از میان آنها یکی را برگزیند. پنه‌لوپه از آنان خواست تا به او مهلت دهند تا پارچه‌ای را که می‌بافد به پایان برساند

درباره ماکسیم گورکی؛ گذر از تیپ به شخصیت / نادر شهريوري (صدقي)

«ماه و شش پنی» سامرست موام؛ نقاش خودخواسته/ نادر شهريوري (صدقي)

سامرست موام در «ماه و شش پنی»، به داستان‌سرایی درباره پل گوگن می‌پردازد. او در این رمان پل گوگن را با نام چارلز استریکلند معرفی می‌کند. شخصیت چارلز استریکلند از زندگی غریب گوگن الهام گرفته شده است با این حال «در هیچ جای این رمان نامی از گوگن به میان نمی‌آید اما سبک استریکلند در نقاشی، رویکرد وی به این هنر و رویدادهای اصلی او آشکارا بیانگر این حقیقت‌اند که چارلز استریکلند کسی نیست جز پل گوگن»

اسکار وایلد، سطحی‌نگری تمام / نادر شهريوري (صدقي)

دوریان‌ گری تصویر جوان زیبا و اشراف‌منشی است که با «سطحی‌نگری» تمام سبکی از زندگی ارائه می‌دهد که در آن «زیبایی» فراسوی نیک و بد قرار می‌گیرد. این رمان نه فقط رمانی ادبی بلکه داستانی فلسفی است که در آن سه مقوله مهم «زیبایی»، «اخلاق» و «زمان» در ارتباطی تنگاتنگ با یکدیگر قرار می‌گیرند.

شکل‌‌های زندگی: ضدتئوری‌های سلین / نادر شهريوري (صدقي)

سلین در اول جولای 1961 دیده از جهان فروبست. او را در گورستان مودون به خاک سپردند. بر سنگ قبر او دو نام نوشته شده است: لویی فردینان سلین، دکتر لویی فردینان دتوش. لویی فردینان دتوش اسم واقعی‌اش بود اما او نام مادربزرگش «سلین» را به عنوان نام مستعار برمی‌گزیند

شکل‌های زندگی: زولا چه چیزی را متهم می‌کند؟ / نادر شهريوري (صدقي)

زولا هرگز درباره زولا نمی‌نویسد؛ بلکه به موضوعات مهم‌تری می‌پردازد؛ مانند بازارهای بورس، معادن زغال‌سنگ، فروشگاه‌های بزرگ و وقایعی مانند 1870 در فرانسه و مواردی مشابه. به نظر زولا این موضوعات از نوشتن درباره خود اهمیت بیشتری دارد؛ زیرا می‌توان با «فاصله» به آنها نگریست.

میراث سارتر / نادر شهريوري (صدقي)

سارتر قبل از مرگش به تاریخ پیوسته بود، در ده سال آخر عمرش هر چقدر کمتر می‌نوشت شهرتش بیشتر می‌شد، این به موقعیت نمادین او برمی‌گشت. «نماد» او بیشتر بیانگر دیدگاه سیاسی و فلسفی‌اش بود و این ورای آثار ادبی‌اش قرار می‌گرفت.

شکل‌های زندگی: موراویا و دنیا همان است که هست / نادر شهريوري (صدقي)

نئورئالیسم اگرچه بیشتر سبکی از سینمای بعد از جنگ جهانی دوم و ظهور کارگردانان بزرگی همچون دسیکا، روسلینی و... را به ذهن می‌آورد اما زمینه‌های آن متأثر از رئالیسم ادبی نیز است. این هر دو واقعیت‌های عینی و زندگی روزمره مردم عادی را نمایان می‌ساختند. با‌این‌حال،‌ آنچه ظهور نئورئالیسم را به پدیده‌ای قابل‌تأمل بدل می‌سازد، شرایط شکل‌گیری آن است

شکل‌های زندگی: لوکاچ و پدیده رمان/ نادر شهريوري (صدقي)

«خوشا به سعادت دوران‌هایی که آسمان پرستاره نقشه تمام راه‌های ممکن است! خوشا به سعادت دوران‌هایی که راه‌هایش با نور ستارگان شروع می‌شود! جهان پهناور است اما چون خانه می‌ماند». جملات لوکاچ اشاره به گذشته دارد؛ به دوران‌هایی که زمین و آسمان، سوژه و ابژه در هماهنگی کامل و در یک همبودی به سر می‌برند تا بدان اندازه که انسان در جهان پهناور حس بی‌خانمانی نمی‌کند

دو شكل شهر/ شهر و ادبیات در آثار دوراس و مودیانو

موديانو در يكي از آخرين داستان‌هايش مي‌نويسد: «تا مدت‌ها باور داشتم كه نمي‌توان با آدم‌هاي تازه آشنا شد مگر در خيابان‌ها».1 نوشته‌هاي پاتريك موديانو محصول پرسه‌زدن در خيابان‌هاي شهر است، نوشته‌هاي مارگريت دوراس نيز چنين است، اما دوراس برخلاف موديانو با پرسه‌زدن خود را از پا درنمي‌آورد.

شكل‌هاي زندگي: اشتاين‌بك و انسان‌هايش /نادر شهريوري (صدقي)

در آغاز ورود به قرن بيستم چنين تصور مي‌شد كه پايان ناتوراليسم فرارسيده باشد، به‌خصوص آن‌كه پرچمدار در آغاز قرن بيستم (1902) بر اثر خفگي ناشي از گاز مونوكسيدكربن مرده بود.* اما اين ظاهر ماجرا بود زيرا به فاصله‌اي نه‌چندان زياد از مرگ زولا، ناتوراليسم دگربار با همان سبك‌وسياق زولايي ولي اين‌بار به وسيله جان اشتاين‌بك احيا مي‌شود

شكل‌هاي زندگي: هجده‌سال پس از شاملو / نادر شهريوري (صدقي)

شعر اگرچه به حيات خود ادامه مي‌دهد، اما موقعيت هژمونيك خويش را نسبت به دهه‌هاي گذشته از دست داده است. اين مسئله با حال‌وهواي سياست‌زدايي‌شده در دهه‌هاي گذشته و همين‌طور ضدِ سياست غالب بر جهان كنوني بي‌ارتباط نيست. هنگامي كه آدورنو مي‌گويد، پس از آشويتس سرودن شعر جنايت است

شكل‌هاي زندگي: درباره بالزاك به بهانه انتشار آثاري از وي / نادر شهريوري (صدقي)

بالزاك از ميان علوم به علم شيمي علاقه بيشتري داشت. از نظرش شيمي علمي زنده و ارگانيك است. علم تركيب مواد با يكديگر، حل‌شدنشان در هم و به‌وجودآمدن تركيبات متنوع است. به نظر بالزاك اجتماع و شهر چيزي از جنس شيمي است.* شهر به‌مثابه حلاّلي قوي و برنده همچون ماده‌اي ارگانيك آدم‌ها را به‌سوي خود مي‌كشاند،