مد و مه - ادبیات

دفتری برای فرهنگ و هنر
«چهارشنبه ۳۰ امرداد ۱۳۹۸»

راوی دردهای سیاه‌پوستان / تونی موریسون: از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون

راوی دردهای سیاه‌پوستان / تونی موریسون: از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون

آلبرکامو به روایت آلبر کامو

آلبرکامو به روایت آلبر کامو

گفتگویی با آلبر کامو / انزوای عشق و حقیقت

گفتگویی با آلبر کامو / انزوای عشق و حقیقت

غم غریبی و غربت قصه رضا قاسمی! / علی ربیعی (ع بهار

غم غریبی و غربت قصه رضا قاسمی! / علی ربیعی (ع بهار

هاینریش بل؛ چهره‌ی عدالت‌جوی ادبیات آلمان

هاینریش بل؛ چهره‌ی عدالت‌جوی ادبیات آلمان

پیشنهاد مد و مه

راوی دردهای سیاه‌پوستان / تونی موریسون: از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون

راوی دردهای سیاه‌پوستان / تونی موریسون: از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون

آلبرکامو به روایت آلبر کامو

آلبرکامو به روایت آلبر کامو

گفتگویی با آلبر کامو / انزوای عشق و حقیقت

گفتگویی با آلبر کامو / انزوای عشق و حقیقت

غم غریبی و غربت قصه رضا قاسمی! / علی ربیعی (ع بهار

غم غریبی و غربت قصه رضا قاسمی! / علی ربیعی (ع بهار

هاینریش بل؛ چهره‌ی عدالت‌جوی ادبیات آلمان

هاینریش بل؛ چهره‌ی عدالت‌جوی ادبیات آلمان

بررسی پدیده‌ی مهاجرت با مطالعه‌ی پنج رمان برجسته‌ی اقلیم کردستان / سیداحسان زاده‌سید

بررسی پدیده‌ی مهاجرت با مطالعه‌ی پنج رمان برجسته‌ی اقلیم کردستان / سیداحسان زاده‌سید

الف کتاب

نشر نو

جشنواره فجر

پر بیننده ترین
تازه ترین

صعود و سقوط یک مرد / حمیدرضا امیدی‌سرور

ادبیات

راوی دردهای سیاه‌پوستان / تونی موریسون: از آبی‌ترین چشم تا دهانی پر از خون

منتقدی ادبی، وقتی از فرودگاه سوار تاکسی شده بود تا به یک کنفرانس برسد، با رانندۀ تاکسی که زنی سیاه‌پوست بود مشغول گفت‌و‌گو شد. راننده دربارۀ موضوع کنفرانس سوال کرد و او جواب داد، کنفرانس دربارۀ تونی موریسون است و خودِ او قرار است بخش‌هایی از رمان منتشرنشده‌اش را آنجا بخواند. ناگهان راننده، پر از شور و شوق شد و به او گفت «هر طور شده خودم را به این کنفرانس خواهم رساند». تونی مورسیون چنین نویسنده‌ای بود. کسی که سیاه‌پوستان آمریکا مثل یک مادر دوستش داشتند.
آلبرکامو به روایت آلبر کامو

کامو به نقل از نیچه گفته بود: آن کس که طرح بزرگی درانداخته است، باید با همان هم بزید. طرح بزرگ کامو، نوشتن بود. نه نوشتن دربارۀ جهان که از نظرش پیش‌بینی‌نشده و غیرقابل فهم بود؛ بلکه نوشتن دربارۀ انسان که گرچه او نیز غیرقابلِ درک اما لااقل ملموس بود.
گفتگویی با آلبر کامو / انزوای عشق و حقیقت

کینه فی نفسه یک دروغ است. به خودی خود قسمی از وجود انسان را خاموش می دارد. کینه منکر آن چیزیست که در پیشگاه هر انسانی فراخور بذل ترحم است. از اینرو اساساً در خصوص وضع چیزها دروغ می گوید. دروغ فریبنده تر است. [آدم ها] گاه بر حسب خودخواهی بی کینه دروغ می بافند. با این وصف فرد کینه توز در [وهله اول] از خودش بیزاری می جوید.
غم غریبی و غربت قصه رضا قاسمی! / علی ربیعی (ع بهار

مهاجرت وغربت برای کسی که غریب می افتد علاوه براینکه به تعبیر مرحوم شاهرخ مسکوب احساسی دریغناک(نوستالوژیک) است از خاطرات به یغما رفته، بلکه جهانی ای ست مملو از سرگردانی روزهایی که برای مهاجر در پیش است در عین حال که در کلام نیز دو واژه مترادف هستند که شروع همسانی دارند یعنی همراه با مهاجرت غم غربت تلخکامی را کامل می کند.
هاینریش بل؛ چهره‌ی عدالت‌جوی ادبیات آلمان

هاینریش بل، نویسنده‌ی برجسته آلمان در صف برندگان نوبل ادبی قرار دارد. بیشتر آثار بل به زبان فارسی نیز ترجمه و منتشر شده و با استقبال خوبی روبرو گردیده است. ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۵ مصادف است با سی‌امین سالمرگ او.
بررسی پدیده‌ی مهاجرت با مطالعه‌ی پنج رمان برجسته‌ی اقلیم کردستان / سیداحسان زاده‌سید

کسی نمی‌داند اولین بار که یک کُرد مهاجر در هنگامه‌ی آتش و هجوم قلم به دست گرفت و شرح مصائب مهاجرت خود را نوشت، چه زمانی بود و چه کسی سرود و گفت از هلهله‌ی عزای کوچ و هجرت‌اش.
جهان داستان (25): « این زندگی زیباست، آقا!» اثر بهاء طاهر

بها طاهر نخستین نویسنده‌ای است که توانست جایزه بوکر عربی ۲۰۰۸ را برای رمان «واحه غروب» از آن خود کند. رمان «عشق در تبعید» نیز برای طاهر جایزه بهترین کتاب سال ۱۹۹۵ مصر را به ارمغان آورد. طاهر متولد ۱۹۳۵ در استان جیزه مصر است. سال ۱۹۷۵ در مصر ممنوع‌القلم شد و پس از سال‌ها زندگی در تبعید، سال ۱۹۹۵ به وطن بازگشت. آنچه می‌خوانید داستان کوتاه «یک پارک غیرعادی» نوشته بها طاهر است.
نویسندگان روس تحت هیچ‌گونه فشاری از طرف حکومت نیستند / گفت‌وگوی سمیه مهرگان با یِوگنی وادالازکین

يِوگنی وادالازکین (1964-پترزبورگ) یکی از برجسته‌ترین نویسنده‌های معاصر روسیه است که جایزه معتبر سولژنتسین را در سال 2019 برای یک عمر دستاورد ادبی دریافت کرده است. وادالازکین با رمان «سالاویوف و لاریونوف» که نامزد جایزه آندره بیلی و جایزه بزرگ کتاب روسیه شد، نامش سر زبان‌ها افتاد
«اوليس» چگونه متولد شد؟ / سعيد ناظمي

داستان هم مي‌تواند زباني مشترك شود. درست مثل موسيقي. داستان آ‌ن‌قدر قدرت دارد كه باعث پيوند بين فرهنگ‌ها و ملت‌ها باشد. زبان به‌عنوان عنصر زيربناي نوشتن يا داستان‌نويسي از چنان قدرتي برخوردار است كه مي‌تواند شرق و غرب عالم را به‌هم پيوند بدهد.
مکس پرکینز «ویراستار نوابغ» یا کاشف فروتن داستان

مکس پرکینز ، زاده‌ی نیویورک، بعد از گزارشگری برای «نیویورک‌تایمز»، در 1910 در مقام ویراستار ادبی به نشر فاخر اسکریبنر رفت و در طول چند دهه کار، نویسندگان بزرگی از جمله فیتزجرالد، همینگوی و توماس ولف را کشف و به دنیا معرفی کرد. ای اسکات برگ (Andrew Scott Berg 1949)، زندگی‌نامه‌نویس برنده‌ی جایزه‌ی پولیتزر، زندگی پرکینز را در کتاب «ویراستار نوابغ» تحریر کرده. بخش‌هایی از این کتاب را می‌خوانیم.
فروغ و گلستان؛ تولد یک ژانر در سایه / احسان آجورلو

پدیده ها دو ساختار کلان و خرد دارند. ساختار خرد زنجیره اجزای اثر را در نظر دارد و ساختار کلان در سطحی بالاتر به پردازش پیرنگ یا مفهوم کلی اثر می‌پردازد. بر اساس تعامل این دو ساختار، ساختاری دیگر به نام « داستان کلان» شکل می‌گیرد. این ساختار موجب می‌شود، داستان‌های غیر مرتبط یک مجموعه با یک الگو یا طرح واره تکرار شونده و انتطباق و ادغام آن با فضاهای پیرامتنی دیگر موجود در داستان یک خوانش جدید با دیدگاه انتقادی شکل بگیرد. این امر در دهه 30 یک ژانر جدید در گفتمان ادبی کشور ایجاد کرد
جویس، پروست و رفتارهای بدن

لئوپولد بلوم شخصیت اصلی رمان «اولیسس» شاید یکی از واکاویده‌‌ترین شخصیت‌های ادبی قرن بیستم باشد. جیمز جویس در خلق این شخصیت به گوشه‌هایی از رفتار و عادت‌هایش سرک می‌کشد که نویسندگانِ رئالیستِ پیش از او به سراغشان نمی‌رفتند. جویس مدافع نوعی از رئالیسمِ بدون مصالحه بود. او این رئالیسم را در کنار خودنمایی‌های زبانی و هرج‌ومرج‌های پرتخیل و خارق‌العاده‌ی خود اجرا می‌کرد.
یک سده پس از «در جستجوی زمان از دست رفته» / پدرام فرزاد

نوامبر سال ۱۹۱۳ درست یک سال قبل از شعله ورشدن آتش جنگ جهانی اول و شتاب گرفتن حوادث جنون آمیز قرن بیستم، اولین مجلد از مجموعه هفت جلدی رمان "در جستجوی زمان از دست رفته " با عنوان "راه خانه سوان" اثر مارسل پروست به چاپ رسید.
شاید پروست آینده همه ما باشد / ترجمه مریم شرافتی

ویژگی دیگر رمان به دیدگاه‌های پروست نسبت به هنر، ادبیات و بیان مربوط می‌شود؛ پروست خود را نویسنده‌ای فاقد نیروی تخیل می‌نامد این در حالی است که در آثارش تخیل با روشن بینی پیوند خورده است به عبارت واضح تر سبک همان روشن بینی است. به عبارت ساده تر سبک؛ یافتن ابزاری است برای انتقال محتوا به مخاطب.
شولوخوف؛ راوی جنگ عشق و زمین

میخائیل الکساندروویچ شولوخوف داستان‌نویس روسی (۱۹۸۴-۱۹۰۵) در منطقه دن زاده شد و در میان طایفه قزاق‌ها پرورش یافت؛ مادرش از خانواده دهقانان و پدرش از طبقه خرده مالکان بود.
نویسندگان مشهوری که خودکشی کردند

تصمیمی از روی عقل یا از روی جنون؟ میل به فنا یا میل به جاودانگی؟ واقعاً چرا نویسندگی در میان شغل‌های رایج بیشترین میزان خودکشی را به خود اختصاص داده است؟
الیف شافاک از فایدۀ رمان در عصر خشم و وحشت می‌گوید

الیف شافاک در فرانسه به دنیا آمد و، پس از طلاق والدینش، همراه مادر به خانۀ‌ مادربزرگش در ترکیه بازگشت. تجربۀ خیابان‌های شلوغ فرانسه و همزمان کوچه‌های آرام و متدین ترکیه در آن سال‌ها آشوبی در الیف به پا کرد. او گرچه از دل غربت به وطن خود بازگشته بود، اما همچنان احساس می‌کرد بی‌خانمان است. تا اینکه در همان ایام کودکی خانۀ اصلی‌اش را در «قصه‌ها» پیدا کرد: قصه‌ها جایی‌اند که می‌توان به سکوت گوش داد و حکمت را پیدا کرد.
گفتگو با جنیفر ایگان / رمانی در ستایش موسیقی

جنیفر ایگان (۱۹۶۲-شیکاگو) نویسنده‌ای است به‌معنای واقعی کلمه، «خاص»؛ از همین زاویه است که منتقدان ادبی او را با القاب مارسل پروستِ پانک، ویلیام فاکنرِ راک‌اندرول و جان دوس‌پاسوسِ هیپی توصیف می‌کنند
صد سال ترجمه در ایران: از «مسخ» هدایت تا سانسور «اولیس» / رضا نوری

اگر نخواهیم به گذشته‌های خیلی دور برویم، دست‌کم ستون‌های ترجمه در ادبیات معاصر ایران را باید در تأسیس دارالفنون و نهضت مهم ترجمه در دوره قاجار جست‌وجو کرد.
بررسی نشانه‌ها در داستان «شهر کوچک ما» اثر احمد محمود / ناهید نقشبندی

شهر کوچک ما یکی از داستان‌های موفق احمد محمود نویسنده‌ی اهل اهواز است که در مجموعه داستان غریبه‌ها و پسرک بومی به چاپ رسیده است. راوی این داستان کودکی است که مشاهدات خود را بیان می‌کند. انتخاب چنین راوی موجب شده که نویسنده بتواند فاصله خود را از شخصیت‌ها حفظ کند. افکار و احساسات کودک کمتر دخالت و نقشی در جریان داستان دارد. او تنها راوی اتفاقاتی است که آن‌ها را در داستان به تصویر می‌کشد.
چرا باید سراغ کتاب‌هایی بروید که از آن‌ها متنفرید؟/ پاملا پل / ترجمۀ حمید ضرابی

با کتابی که از آن متنفرید، معمولاً چه می‌کنید؟ می‌اندازیدش دور یا پرتش می‌کنید یک‌گوشه‌ای یا اصلاً به فکر خریدش نمی‌افتید. اما کتاب‌بازهای حرفه‌ای از این کارها نمی‌کنند. آن‌ها به استقبال کتابی می‌روند که از موضوعش متنفرند، طرح‌جلدی دارد که حالشان را بر هم می‌زند، و دست‌زدن به کاغذش برایشان چندش‌آور است
رمان‌هاي سياه كشورهاي اسكانديناوي و رمزگشايي تاريخ / ياسمن مَنو

هنگامي‌كه در سال 2011 آندِش بِهرينگ برایویک جواني نژادپرست و از طرفداران نئونازي در اُسلو، در جزيرة ایت‌اُويا هفتاد نفر را كه اكثرشان جوانان حزب سوسياليست بودند، به گلوله بست، خوانندگان وفادار رمان‌هاي سياه اروپاي شمالي غافلگير نشدند. سال‌هاست كه نويسندگان اين سبك در شمال اروپا در لابه‌لاي قصه‌هاي جنايي‌ـ پليسي‌شان در مورد اين نوع گرايش‌ها و رشد آن‌ها هشدار مي‌دهند.
جهان داستان (29): گام‌های بی‌صدای مرگ / فرانسوا ساگان

فرانسواز ساگان (۲۰۰۴-۱۹۳۵) یکی از معدود نویسنده‌های جهان است که در سن ۱۸‌سالگی با انتشار اولین کتابش توانست نام خود را در ادبیات جهان جاودانه کند. «سلام بر غم» وقتی در ۱۹۵۴ منتشر شد، فرانسوا موریاک (نویسنده فرانسوی برنده نوبل ادبیات ۱۹۵۲) با توصیف ساگان به «یک هیولای کوچک ۱۸‌ساله فریبنده» موجب سروصدای زیادی شد که به خودی خود باعث موفقیت عمومی کتاب شد.
گفتگو با رضا رضایی: برای فهم ادبیات مدرن باید از خواندن کلاسیک ها شروع کرد

رضا رضایی از مترجمان برجسته امروز ایران است که هرچند کارش را با ترجمه «جوان خام» داستایفسکی از زبان دوم (انگلیسی) شروع کرد، اما آنطور که خودش می‌گوید به مرور متوجه نقص‌های ترجمه از زبان دوم شد و به ترجمه از زبان اول روی ‌آورد. او در طول سه دهه ترجمه، آثار مهمی را به فارسی ترجمه کرده است که برخی از آنها را می‌توان از پرخواننده‌ترین ترجمه‌های فارسی به شمار آورد، هرچند برخی از ترجمه‌ها، ترجمه‌های مجدد است

اخبار برگزیده

پرونده ویژه

جشنواره فیلم فجر

جشنواره فیلم فجر

سینمای هنر و تجربه