دفتری برای فرهنگ و هنر«پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹»
-
شکسپیر دربارهی طاعون چه نوشت / استیفن گرینبلت/ مترجم: علی قاسمی منفرد
کسپیر سراسر عمرش را در سایه‌ی طاعون خیارکی گذراند. در ۲۶ آوریل ۱۵۶۴، جان برچگردل[iii]، کشیش محل، در دفتر ثبت احوالِ کلیسای تثلیث مقدس[iv] در استراتفورد، تعمید کسی را به ثبت رساند به نام «Gulielmus filius Johannes Shakspere». کشیش چندماه بعد در همان محل به مرگ یک شاگرد بافنده با نام اولیور گان اشاره کرد و در حاشیه‌ی کنار آن نوشت: «hic incipit pestis» (طاعون از اینجا آغاز می‌شود). در آن زمان بیماری همه‌گیر جان حدود یک پنجم جمعیت شهر را گرفت. خوشبختانه بیماری سراغ زندگی ویلیام شکسپیر نوزاد و خانواده‌اش نرفت.
-
جهان داستان (34): «دیر» اثر استیون میلهاوزر / ترجمه: رضا پورسیدی
استیون میلهاوزر داستانْ‌کوتاه‌نویس و رمان‌نویس آمریکایی است، متولد سال 1943 در شهر نیویورک. او در سال 1997 بخاطر رمان مارتین درسلِر برنده‌ی جایزه پولیتزر برای داستان شد.
-
الکساند‌‌‌‌ر سولژنیتسین از «پترزبورگ» میگوید: شاهکاری لجام‌گسیخته
«پترزبورگ» شاهکار آند‌‌‌‌ر‌ی بیه‌لی در ۱۹۱۳ منتشر شد، اما در سال ۱۹۵۹ بود که به انگلیسی ترجمه شد و به شهرت جهانی رسید؛ تاجایی‌که ولاد‌‌‌‌یمیر ناباکوف آن را در کنار «اولیس»، «مسخ» و «در جست‌وجوی زمان از د‌‌‌‌ست‌رفته» قرار داد و از آن به‌عنوان یکی از چهار رمان بزرگ قرن بیستم یاد کرد. ترجمه فارسی «پترزبورگ» (پطرزبورگ) پس از یک قرن با سه ترجمه به فارسی منتشر شده
-
هنر ترجمه / مارک پولیتزوتی / برگردان علی قاسمی منفرد
حدود چهل سال پیش، مثل خیلی از هم‌‌دانشگاهی‌‌هایم، کتاب صد سال تنهایی (1967)، نوشتهی گابریل گارسیا مارکز، را خواندم. متأسفانه با اینکه از آن زمان بخش زیادی از دانسته‌‌هایم دربارهی رمان محو شده، همچنان یک چیز برایم فراموش نشدنی‌‌ست: احساس گیجی و سرگردانی از غوطه خوردن عمیق در فضای کتاب که تا حدود یک ساعت و نیم بعد از اتمام آخرین صفحه باقی ماند.
-
درسی که "تاجر ونیزی" در مورد تنفر قومی و تخیل ادبی به من آموخت / نوشته استیفن گرینبلت ترجمه: علی قاسمی منفرد
من در جهانی بسیار متفاوت نسبت به آنچه که در حال حاضر در آن زندگی و تدریس می‌کنم به دانشگاه وارد شدم. در همان ابتدا، کالج ییل که در سال 1961 به آن وارد شدم، به کلی مردانه بود. زنان تا پنج سال پس از آنکه من مدرک کارشناسی هنر را بگیرم در آنجا پذیرفته نشدند.
-
زندگی الیف شافاک در شش «چیز»
نویسندۀ ملت عشق چیزهایی را برگزیده است که باعث می‌شوند هر جا که هست احساس در خانه بودن بکند
-
ادبیات نفرین شده / پیام رنجبران
«فلیسه» اصلا وجود ندارد! البته زنی به نام «فلیسه باوئر» بوده است که کافکا برای او نامه می‌نوشته اما فلیسه‌ای در کار نیست. این زن در واقع نیمه‌ی دورمانده‌ای است که کافکا مدام صدایش می‌زند. «آنیما»یی که برای رسیدن به وحدت شخصی‌اش او را تمنا می‌کند، برای پر کردن دوگانگی و شکاف هولناک درونی‌اش، برای درک و فهمیدن خویش در حالت کلی و تمامیت یافته‌اش
-
هوشنگ گلشیری چگونه می‌نوشت / رضا براهنی
هوشنگ گلشیری در زندگی نه چندان طولانی از نظر ماه و سال، اما بسیار پربار از لحاظ تولید فرهنگی و ادبی و نیز وقف بیش از دو دهه از زندگی پربارش در راه " آزادی اندیشه و بیان بی هیچ حصر و استثناء"¹ بر ادبیات ایران تاثیری عمیق گذاشته است. گرد فراموشی بر چهره او هرگز نخواهد نشست.
-
جهان داستان (33): «شناسنامه» اثر ویکتوریا توکاروا
ویکتوریا توکاروا متولد 1937 در لنینگراد (اتحاد جماهیر شوروی) است. عشق او به ادبیات از دوازده‌سالگی شروع شد، وقتی مادرش داستان «ویولن روتشیلد» از چخوف را برایش می‌خواند. این عشق به ادبیات خیلی زود جایش را به داستان‌نویسی و فیلمنامه‌نویسی داد. از دهه شصت تا امروز آثار زیادی در حوزه ادبیات داستانی و نمایشی خلق کرده که بیشتر آنها با محوریت زنان است، از این رو او را به عنوان یک نویسنده زن فمینیست می‌شناسند.
-
نهاد عجيبي به نام ادبيات / گفت‌وگو با ژاك دريدا
ژاك دريدا به سال 1930 در الجزيره متولد شد و در نوزده سالگي به فرانسه رفت و در آنجا به تحصيل و بعد تدريس فلسفه پرداخت. مدت ها در اكول زمان پاريس استاد فلسفه بود اما با اين وجود تاثير او بر ادبيات و مطالعات ادبي بيشتر از فلسفه بوده است. در سال 1967 دريدا با انتشار سه كتاب مهم ادبي شهرت و تاثير خود را در ادبيات به اثبات رسانيد و مكتب انتقادي «ساختارزدايي» برگرفته از نظريات بنيادين او در ادبيات است
-
پرسه ای در دنیای غلامحسین ساعدی / نسیم خاکسار
متن حاضر سخنرانی نسیم خاکسار در مراسم هفنادمین سالگرد تولد غلامحسین ساعدی در دانشكده پژوهش های آسیائی و آفریقائی است كه به همت این دانشكده و سازمان هنرمندان بدون مرز در لندن برگزار شد. در این برنامه علاوه بر نسیم خاکسار، در قسمت اول، خانم دكتر شاداب وجدی ( شاعر) و محمد جلالی سحر ( شاعر) سخنرانی كردند. و در قسمت دوم برنامه، نمایشنامه «دعوت» از ساعدی توسط خانم سودابه فرخ نیا اجرا شد.
-
جهان داستان (32):« غار بادی» اثر هاروکی موراکامی
پانزده ساله که بودم خواهرم مرد. مرگش ناگهانی اتفاق افتاد. آنموقع او دوازده سال داشت و سال اول پیش دبیرستان بود. با مشکل قلبی مادرزاد بدنیا آمده بود، اما بعد از آخرین جراحی‌‌هایش، در سال آخر ابتدایی، دیگر علائمی از بیماری بروز نداده بود، و خانواده‌ی ما دوباره قوت قلب گرفته بود
-
این قرن، بی‌رحم‌ترین دوره تاریخ است/ گفت‌وگوی رادیوچک با ایوان کلیما
زمانی که ایوان کلیما کودک بود، می‌دانست روزی نویسنده خواهد‌شد. و امروز او یکی از بزرگ‌ترین چهره های ادبیات چک است. مسیر زندگی او از اسارت در اردوگاه یهودیان نازی، عضویت در حزب کمونیست، زندگی در انزوا و سپس اخراج، تا پیوستن به جنبش اپوزیسیون چک‌اسلواکی، سراسر شگفتی است. در آخرین کتابش "قرن دیوانه من" او شرح می‌دهد که چگونه خود را در میانه‌ی تشکیلات کمونیستی یافت. سازمانی جنایت‌کار و توتالیتر، که برای چهار دهه با دیکتاتوری محض در کشورش حکم‌رانی کرد.
-
قرنی بر مدار جنون / نگاه پرتو مهدی‌فر به «قرن دیوانه من» اثر ایوان کلیما
"در این جهان هرگز کسی به آزادی نمی‌رسد؛ اگر آزادی را در خود نیابد و هیچ‌کس نمی‌تواند به کسی عظمت اخلاقی ببخشد، اگر آن عظمت از درون روح او زاده نشود، همانگونه که هیچ‌کس نمی‌تواند دیگری را از بندهایش برهاند، اگر آن دیگری، غل و زنجیرهای خودساخته‌اش را دور نریزد. اگر کسی بخواهد به‌طریقی در سرنوشت جهان، جامعه و دیگر مردم مشارکت کند باید نخست مسئولیت کامل خود و اعمالش را بر عهده بگیرد."(ایوان کلیما)
-
کرونا در ادبیات؛ داستانی از اولگا توکارچوک/ جهانی جدید از پنجره‌ی من
در روزهایی که جهانْ با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کند بعضی از نویسندگان، دست به قلم شده‌اند و ، اینجا و آنجا ، در حال و هوای این روزها مطالبی نوشته‌اند. اولگا توکارچوک، نویسنده‌ی لهستانیِ برنده‌ی جایزه‌ی نوبلِ ادبیاتِ سال 2019 یکی از این نویسندگان است که ترجمه‌ی انگلیسی نوشتهی او در نیویورکر چاپ شده. متن زیر برگردان فارسی آن نوشته است که در سایت مد و مه می خوانید.
-
غول‌ها در سرزمین نفتی/ به بهانه خداحافظی نجف دریابندری / پیمان خسروتهرانی
نجف دریابندری از مدرسه‌اش که فرار کرد، یک راست رفت شرکت نفت. آن روزهای ایران، نفت جریان خون کشور بود. آنجا بود که مدام از واحدی به واحدی منتقل شد، از کارگزینی و کشتیرانی و .. نهایت کشتی‌اش در بخش انتشارات این شرکت آرام گرفت؛ بوی سرب با روح‌اش سازگار درآمد.
-
نویسندگانی جهانی با تباری ایرانی
مارشا مهران سه چهار‌سال بیشتر هم نداشت که خانواده‌اش از ایران رفتند. رفتند آرژانتین و آنجا رستورانی زدند که دست‌مایه اصلی رمان مارشا مهران شد. به فارسی نمی‌نوشت، اما جالب است طعم طعام سرزمین مادری همچنان چاشنی کارش بود. در «آش انار» از «دلمه» دارد تا «زعفران ایرانی».
-
شمیمِ کدام بهار؟ / داریوش باقری نژاد
شاید همچون هدایت و محصص، شمیم بهار نیز از ریشه‌‌هایش بیزار است که در داستان‌‌هایش، اضطرابِ تاریخیِ لمپنیزم ایدئولوژیک، همواره عشق را به مخاطره می‌‌اندازد. اضطرابی که یکی از مهمترین «تروما»های آن «ایرانیت» است
-
زندگی و کار نجف دریابندری/ احمد راسخي لنگرودي
"ترجمه كردن براي من هميشه نوعي تفريح و تفنن بوده است، ... وسيله‌اي براي انصراف خاطر از زحمت‌هايي كه در زندگي پيش مي‌آيد و آدم از آنها گريزي ندارد.» اين سخنان كسي است كه بيش از نيم قرن آثار قلمي او بر دنياي ادبيات سايه افكند و تشنگان وادي ادبيات را سيراب كرد؛ نجف دريابندري كسي كه از مترجمان بزرگ روزگار ماست؛ با اين انگيزه ترجمه مي‌كند تا احساس خود را از متن اثر با همزبان‌هاي خودش تسهيم كند و مخاطبان را با حالاتي كه از آثار ديگران تحصيل نموده است شريك گرداند؛ با نثري نسبتا ساده، بي تكلف و خوش‌آهنگ.
-
نجف دریابندری یک دور تمام / سمیه مهرگان
نجف دريابندري (يک شهريور 1308 آبادان- 15 ارديبهشت 1399 تهران) در سال 1396 از سوي سازمان ميراث فرهنگي ايران عنوان «گنجينه زنده بشري» ثبت شد؛ اين نشان مي‌دهد که اهميت او براي فرهنگ ايراني چقدر مهم و بااهميت است. سردبيري انتشارات فرانکلين، سرويراستار دوبلاژ فيلم‌هاي شبکه دو تلويزيون ملي، ويراستار و نويسنده نشرياتي مانند کتاب امروز و نقد آگاه، به همه اينها بايد طنزنويسي و نقاشي و آشپزي هم افزود
-
این جادوگر لعنتی، هری پاتر، مرا به کشتن خواهد داد / چاک کلاسترمن
وقتی نوجوانید، به نظرتان چیزهای جذابی وجود دارد که بزرگترهای بی‌ذوق چیزی از آن نمی‌فهمند. رمان‌ها، فیلم‌ها و موسیقی‌هایی می‌شنوید که مخصوص خودتان است. اما وقتی از نگاه بزرگسالی جاافتاده نگاه می‌کنید، می‌بینید نوجوان‌ها به چیزهایی بیخود و مسخره دل باخته‌اند که هر کاری می‌کنید نمی‌توانید با آن کنار بیایید. چاک کلاسترمن، جستارنویسی که متخصص فرهنگ عامه‌پسند است، از تجربۀ دشوار خود در سروکله‌زدن با هری پاتر نوشته است. چیزی که می‌داند مهم است، ولی دلش راضی نمی‌شود سراغش برود.
-
«منِ عزیز»: نامه‌های یک رمان‌نویس به خودِ آینده‌اش
اگر اهل خاطره‌نوشتن باشید، حتماً می‌دانید که عمومی‌ترین احساسی که هنگام خواندن نوشته‌های گذشته به آدم دست می‌دهد این است: «خدایا! چقدر احمق بودم!» اما اگر دربارۀ خود آینده‌مان نوشته باشیم، داستان جالب‌تر هم می‌شود. خود گذشته‌مان را می‌بینیم که برای آیندۀ خیالی‌اش رؤیا می‌بافد و بعد یادمان می‌آید که زندگی چقدر فراز و نشیب داشته است. چطور به چیزهایی که می‌خواسته‌ایم نرسیده‌ایم و چیزهایی که امروز داریم را نمی‌خواستیم. یک رمان‌نویس از رسم آیینی زندگی‌اش برای نوشتن نامه‌های مهروموم‌شده به خودش حرف می‌زند.
-
گفت‌وگو با منوچهر اسدي، به بهانه ترجمه «چنين گفت زرتشت» / ترجمه آشوری راه به جایی در فهم نیچه نمی‌برد!
فردريش ويلهلم نيچه (1900-1844 م.) متفكر بنيان‌افكن آلماني بدون شك در رديف افلاطون و ارسطو و كانت، يكي از بزرگ‌ترين فلاسفه تاريخ بشري است كه از قضا ايرانيان و فارسي‌زبانان نيز با او ناآشنا نيستند. اگر چه ممكن است در اين آشنايي‌ها كژتابي‌ها و سوءفهم‌هايي نيز صورت گرفته باشد، اين آشنايي به دلايل مختلف به ويژه با مشهورترين اثر او يعني «چنين گفت زرتشت» بيشتر و گسترده‌تر است
-
درس‌هایی از مارسل پروست و آن فرانک / چگونه در قرنطینه بنویسیم؟
"از دانشجویانم در کارگاه نوشتن خواسته‌ام که نوشتن یادداشت‌های روزانه را شروع کنند. همه باید این کار را بکنند. ما مسلما دوره فاجعه‌بار و در عین حال تاریخی را می‌گذرانیم. از امروز تا فردا، زندگی روزانه‌مان به چیزی منحصرفرد تبدیل می‌شود، عجیب و غیرقابل فهم. زندگی‌مان دگرگون شده، بازگویش کنید. به آنان سفارش کردم که اول برای خودتان بنویسید،
اخبار برگزیده
- نگاهی مختصر به عروسک خانه اثر هنریک ایبسن
- نگاهی کوتاه به «آلیس در بستر» اثر سوزان سانتاگ
- نگاهی کوتاه به اثر متفاوت ویکتور هوگو، آخرین روز یک محکوم
- از «پترزبورگهاي» فارسي کدام ترجمه حق مطلب را اداکرده؟
- رماننویسی که، کمی قبل از کرونا، همهچیز را پیشگویی کرد
- شاهزادهی سرباز؛ درنگی بر زندگی و خدمات عباس میرزا
- کوتاه درباره «تزار عشق و تکنو» اثر آنتونی مارا / از تاریخ به سالی نامعلوم
- هزار و یک شب قرن معاصر / کوتاه درباره «در خیابان مینتولاسا» اثر میرچا الیاده
- کوتاه درباره «فروپاشی» اثر جرد میسون دایموند / داستان گذشته و آینده ما
- اَاَ.... همهی این کتابارو خوندی؟! / #وجیزه (یادداشت‌های فرهنگی و هنری حمیدرضا امیدیسرور)
- خنجرهای دستآموز / یادداشتی بر رمان «آخرین روزهای زندگی هلاله» اثر عطا نهایی
- «در نقد ذهن های زندانی؛ حصار و سگ های پدرم» نوشته شیرزاد حسن/ علیرضا آقائی راد
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر / ۱۰ به پایان آمد این دفتر اما حاشیه هایش باقی ست!
- در سینمای رسانه های گروهی چه میگذرد؟ / روز نهم عنکبوت به جشنواره آمد و خون شد!
- داستان جواد عزتی و جشنواره فجر؛ سیمرغ بی سیمرغ! / آیا سعید راد مانع از سیمرغ جواد عزتی شد؟!
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر / ۸ : فیلمهای متوسطی که در خاطر نمیمانند! / نیره رحمانی
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر / ۷ : از کیانوری تا آقای رئیس جمهور! / حمیدرضا امیدی سرور
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر /۶ : سینما یا فوتبال مسئله این است!/ نیره رحمانی
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر /۵ : ...و اینگونه عاقبت به خیر شدم! / حمیدرضا امیدی سرور
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر /۴ : از مهران مدیری پای درخت گردو تا شهاب حسینی در ینگه دنیا / نیره رحمانی
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر /۳ : اکشن وطنی و نهنگ صورتی در روز سوم جشنواره/ حمید رضا امیدی سرور
- گزارش روزانه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر /۲ : غوغای پروانه و لذت ویرانگر قمار / نیره رحمانی
- در سیوهشتمین جشنواره فیلم فجر چه میگذرد؟ / روز اول: سینمای اجتماعی حرف اول را می‌زند
- شوخی تلخ کتابسوزان / مهدی تدینی
- تمام آثاری که جایشان در جشنواره امسال خالیست
- رونمایی از «با اعمال شاقه» / بازتاب یک عمر فعالیت ادبی محمد حنیف را در این کتاب ببینید
- چرا باید «خدای چیزهای کوچک» را بخوانیم؟ / سمیه مهرگان
- جنون و مرگ / نگاهی به «بازنویسی» اثر توماس برنهارد
- 10 کتاب برتر ادبیات داستان جهان
- آمار فیلمهای متقاضی جشنواره فجر 38 اعلام شد
- فیلسوفان مرده و سایمون کریچلی
- سلبریتیها چطور سلبریتی شدند? / خدایگان یا بنده!
- برایان مگی که بود و چه نوشت؟
- سیسال با «خاطرات تن» / فاطیما احمدی
- برترین فیلمهای کالت تاریخ سینما / ده فیلم کالتی که باید تماشا کنید
- ده فیلم شاخص تفکر برانگیز تاریخ سینما/ بهترین های سینمای اندیشه یا فلسفه بر پرده سینما
- بهترین کتابهای تابستان ۲۰۱۹ به انتخاب نیویورکر
- «هوانورد» اثر یِوگنی وادالازکین / ترسیمگر زندگی
- اولیس در ایران خواننده زیادی پیدا نمی کند! / محمد قاسم زاده
- نیم قرن با «سیمای زنی در میان جمع» / فاطیما احمدی
- رضا براهنی: مرگ هوشنگ گلشیری مرگ هر کسی نیست
- نویسندگان بزرگی که برای کودکان هم نوشتند: از جویس تا فاکنر و...
