رفتن به محتوا رفتن به نوار کناری رفتن به فوتر

بایگانی ماهانه: ژوئن 2011

داستان آدینه (۳۹): «کمربند صاعقه» اثر پرویز دوایی

اگرچه در سه دهه گذشته، پرویز دوایی چندین کتاب در حوزه‎ی ادبیات داستانی منتشر کرده و دامنه فعالیت او در این زمینه بیش از نوشتن درباره سینما بوده؛ اما همچنان به عنوان منتقد سینما شهره است تا داستان نویس.  دلایل این مسئله نیز متعدد و در نوع خود قابل بررسی هستند که امیدواریم در مقاله‎ای…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۳): «کوه جادو» اثر توماس مان

کوه جادو [Der Zauberberg] رمانی از توماس مان (1875-1955)، نویسنده آلمانی، که در 1924 انتشار یافت.و در سال 1929 یعنى پنج سال پس از انتشار، جایزه ادبى نوبل را براى نویسنده خود به ارمغان آورد. هانس کاستروپ جوان بورژوازاده‌ای است (مان در اینجا نیز، چنان که در بودنبروکها می‌بینیم، اگر نه به یک مکان هانسایی،…

ادامه مطلب

نگاهی به مجموعه داستان «چه سینما رفتنی داشتی یدو؟!» نوشته قباد آذرآیین

پشت گویش‎ها، رفتار است. رفتاری که فرهنگ آن اقلیم را می‎نمایاند. چه سینما رفتنی داشتی یدو؟! با گویش آبادانی نوشته شده است. دقیقا به قول معروف « واو » ننداز به زبان آبادانی تحریر شده است. چیزی که اگر بخواهی به چگونگی پدیده چنین گویشی فکر کنی و بروی با رویکرد پژوهش آن را ورانداز…

ادامه مطلب

رمان پلیسی چیست؟

رمان پلیسی و جنایی یا رمان کارآگاهی، رمانی است که طی داستان آن جرمی روی داده باشد و کارآگاهی با فرض های منطقی، تفسیرها و تعبیرهای معقول، مرتکب و گناهکار را شناسایی کند. البته چنین تعریفی دربرگیرنده همه انواع رمان های پلیسی و جنایی نیست، چون این نوع رمان شاخه های متنوع و گوناگونی دارد؛…

ادامه مطلب

نگاهی به «چه کسی از دیوانه ها نمی ترسد؟» اثر مهدی رضایی

خوانش رمان مهدی رضایی ما را متوجه این موضوع می سازد که کسی دارد دغدغه های اجتماعی اش را باز گو می کند و نسبت به برخی از چیز هایی که در اجتماع در جریان است ، نگاهی بدبینانه و انتقادی دارد . لذا آدم ها را دیوانه فرض می کند (همه آدمها دیوانه اند،…

ادامه مطلب

بهترین راه های میانبر برای نویسنده شدن

بخش اول: 1- تصادف درس‎هایی درباره ی داستان نویسی اگر نویسنده‎ای بخواهد از تصادفی: (چرخش ناگهانی وقایع داستان، بی‎آن‎که قهرمان داستان در این تغییر دخیل‎باشد) قابل قبول در داستان خود استفاده کند، باید حادثه تصادفی را علیه قهرمان داستان به کار گیرد. استفاده از واقعه تصادفی علیه قهرمان داستان اگر چه بدشانسی غافلگیر‎کننده‎ای است ولی همه آن را…

ادامه مطلب

داستان آینه(۳۸): «عافیت» اثر بهرام صادقی

کمتر نویسنده ای در تاریخ ادبیات داستانی ایران توانسته هم پای بهرام صادقی داستانهایی بنویسد که به عمق روح و جان مخاطب تفوذ کند، کمتر نویسنده ای توانسته چون او دست روی موقعیت های پوچ و ملال انگیز و البته مضحک زندگی بگذارد، آنها را بشکافد و دربرابر ما عریان کند و درهمه حال دست…

ادامه مطلب

گونه شناسی داستان کاراگاهی (بخش آخر): قانون هایی برای نویسندگان کارآگاهی

یکی از مولفان متعصب داستان پلیسی ون داین در سال 1928 بیست قانونی را که یک نویسنده داستان‌های كارآگاهی باید از آن پیروی کند را ارائه کرد. این قوانین مکرراً تجدید چاپ می‌شد و مدام مورد بحث و جدل قرار می‌گرفت (نگاه کنید به کتاب بوالیو و نارسژاک که در آغاز بدان اشاره شد) از آنجایی…

ادامه مطلب

جاودانه ها (۲): «جنگ و صلح» اثر لئو نیکولایویچ تولستوی

جنگ و صلح [Vojna I mir] رمانی از لئو نیکولایویچ تولستوی (1828-1910)، نویسنده روس،‌ بزرگترین اثر ادبیات روس و یکی از مهم ترین رمان های ادبیات جهانی. در حقیقت، زندگی ملت روس چندان کامل و بر زمینه¬ای با چنان علو و رغبت انسانی در آن وصف شده است که می‌توان یکی از زیباترین یادگارهای تاریخی…

ادامه مطلب

نگاهی به « پرنسس پابرهنه» اثر اریک امانوئل اشمیت

اریک امانوئل اشمیت در مجموعه داستان «پرنسس پابرهنه» از دنیای ذهنی انسان معاصر می گوید و به واکاویدن لایه های پنهان و عقده های خفته در ناخود آگاه او  می پردازد . شخصیت هایی که او در این مجموعه به تصویر می کشد در اکثر موارد به طبقات بالای اجتماع تعلق دارند  و در چنبره…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «ظرافت جوجه تیغی» اثر موریل باربری

ظرافت جوجه تیغی دومین رمان خانمموریل باربری نویسنده چهل ساله‌ی فرانسوی است. داستان از نگاه دو نفر به طور متناوب روایت می شود و پیش می رود. " رُنه" پنجاه و چهار ساله‌ سرایدار  یك آپارتمان هشت طبقه در محله ی پولدارهاست. او  بر خلاف ظاهرش یك سرایدارمعمولی نیست و اگر نقاب از چهره بردارد…

ادامه مطلب

گونه شناسی داستان کارآگاهی (۲): تریلر

داستان آن چیزی است که که در زندگی اتفاق می‌افتد و پلات آن شیوه‌ایی است که مولف داستان را با تمسک به آن به ما ارائه می‌دهد. مفهوم اول به واقعیت بیرون کشیده شده پاسخ می‌دهد، به وقایعی که مشابه آن چیزهایی است که در زندگی خود ما نیز رخ می‌دهد و دومی به خود…

ادامه مطلب

رمان نویس به ما چه می دهد

می توان به سادگی گفت که چون کتاب ها موضوع ها و زمینه های گونه گونی دارند؛ از داستان گرفته تا زندگینامه و شعر، باید آنها را از هم جدا کنیم و آنچه را که بیشتر درخور و مناسب حال ماست، از میانشان برگزینیم. با این همه کمتر خواننده یی است که بداند هر کتابی…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۳۷): «معصوم چهارم» اثر هوشنگ گلشیری

روزهای گذشته مصادف بود با سالمرگ هوشنگ گلشیری، به همین مناسبت یکی دیگر از معصوم‎های او را برای انتشار در بخش داستان‎های آدینه‎ی «مد و مه» برگزیدیم، با این توضیح که چندی پیش در همین بخش داستان معصوم دوم را از این نویسنده منتشر کردیم. *** معصوم چهارم هوشنگ گلشیری حالم خوب نیست. نمی‌توانم…

ادامه مطلب

گونه شناسی داستان کارآگاهی (بخش اول)

«گونه شناسی داستان کاراگاهی»داستان کارآگاهی را نمی‌توان در انواع مختلف دسته‌بندی کرد. بیشتر پیشنهاد می‌شود به جای آن از طبقه‌بندی تاریخی آن در فرم‌های مختلف استفاده کرد.(بوالیو و نارسژاک ، رمان پلیسی، ۱۹۶۴) اگر از این نظر به عنوان پیشگفتار بر مقاله‌ایی استفاده کردم که منحصراً به بررسی گونه‌های داستان کارآگاهی می‌پردازد، به دلیل تأکید…

ادامه مطلب

نگاهی به «چه سینما رفتنی داشتی یدو ؟» اثر قباد آذر آیین

خوانش هر داستانی اسلوب و ابزاری را طلب می کند ، برای اینکه خواننده متنی را فهم کند باید میان عناصر و مولفه های متن انسجام و هماهنگی موجود باشد .واین همان طبیعی سازی است که کالر راجع به آن می گوید طبیعی ساختن یک متن عبارت است از پیوند زدن متن به نوعی سخن…

ادامه مطلب

امروز شنبه، فهمیدم که یوسف آن نویسنده‌ای که فکر می‌کردم نیست!

یک: خب، پس بهتر است از یادداشتی شروع کنیم که یوسف انصاری پشت جلد کتابش «امروز شنبه» نوشته است:«از سینه به سینه نقل شدن خسته شده‌ام[...] شاید بشود گفت وای به حال ملتی که ادبیات مکتوب نداشته باشد. شاید به همین دلیل به سرعت در حال مکتوب کردن خود هستیم.» و گذار از فرهنگ شفاهی به…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «جن نامه» اثر هوشنگ گلشیری

«جن‎نامه» درایران منتشر نشد، نشر باران در سوئد آن را به شکلی محدود منتشر کرد و از همین رو در زمان خود آنگونه که باید دیده نشد و به عبارتی همانند بسیاری از آثاری که در خارج از کشور منتشر می‎شوند، متولد نشده به جوانمرگی دچار شد. این درحالی‎ست که جن‎نامه  در سالهای اخیر چه…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۳۶): «گرما در سال صفر» اثر شهرنوش پارسی پور

شهرنوش پارسی‎پور سه بار نامش سرزبان‎ها افتاد، دوبار برای ویژگی ‎های درون متنی آثارش و یکبار هم که بسیار پر سروصدا تر بود، به دلیل مسائل برون متنی که در پیرامون یکی دیگر از آثار داستانی‎اش شکل گرفت. اولین بار در میانه دهه پنجاه بود که بعد  از انتشار مجموعه داستان "آویزهای بلور" رمان قابل…

ادامه مطلب

«خواب بزرگ» اثر ریموند چندلر

ریموند چندلر اولین رمانش «خواب بزرگ» را در سال 1939 و صرفا در عرض سه ماه به نگارش در آورد.  به زعم چندلر،  دو پلات از این رمان یعنی "جریان حق‌السکوت" و "ناپدید شدن" را از روی دو داستان «آدمکشی زیر باران» و «پرده» به قلم خودش که به تازگی در «ماسک…

ادامه مطلب

نگاهی به رمان «ایراندخت» نوشته بهنام ناصح

رمان ایراندخت برشی از تاریخ ایران است که بااستفاده از تکنیک‎هایی جالب توجه از سوی  نویسنده، شکل روایت داستانی گرفته است .این رمان در واقع بازگو کننده معظلات اجتماعی دوره ساسانی نیز به شمار می آید. البته در خوانش دقیق این کتاب ما می توانیم تشابه هایی نیز از عصر حاضردر آن بیابیم در این…

ادامه مطلب

نگاهی به مجموعه داستان «ایاز مرد و تورا ندید» نوشته‎‎‎‎‎‎‎ی مهدی ابراهیم‎‎‎‎‎‎‎پور

" ایاز مرد و تورا ندید" نوشته‎‎‎‎‎‎‎ی مهدی ابراهیم‎‎‎‎‎‎‎پور شامل شش داستان کوتاه است که توسط نشر افراز به چاپ رسیده. ابتدا هر داستان را به طور جداگانه  بررسی می‎‎‎‎‎‎‎کنیم تا در نهایت بتوانیم به یک جمع‎‎‎‎‎‎‎بندی  برسیم. اولین داستان این مجموعه" عمویی که زود تمام شد "  نام دارد. راوی داستان دختر نوجوانی است…

ادامه مطلب

سوفوکل، فروید و صادق هدایت!

پرسیدن از خود برای شناختن خود و گره زدن روایت‎ خودشناسی به روایت گسترده‎تر تاریخ و فرهنگ.کاویدن دیروز برای شناختن ریشه‎ی نابسامانی‎های امروز دانش‎ روانکاوی و ادیپ سوفوکل را به هم نزدیک می‎کند.ادیپ، به بهای‎ از دست دادن بیناییش، به دیروز نگاه می‎کند تا امروز را بشناسد و،  به همین اعتبار، سر دودمان روانکاوان جهان…

ادامه مطلب

جاودانه‎ها (۱): «اولیس» اثر جیمز جویس

جاودانه‎ها عنوان سر فصلی تازه در «مد و مه» است، سلسله مطالبی که قرار است در آنها با آثار جاویدان تاریخ ادبیات جهان و ایضا ایران آشنا شویم. بر آنیم که هر هفته با ارائه این یادداشتها در واقع پیشنهادی نیز برای مطالعه به علاقمندان داده باشیم. در تهییه این سری مطالب از فرهنگ سترگ…

ادامه مطلب

داستان آدینه (۳۵): «زیر باران» نوشته‎ی احمد محمود

احمد محمود به رمان هایش شهره‎است، هرچند داستان‎های کوتاه خوبی هم نوشته. او کار خود را نوشتن داستان کوتاه آغاز کرد، با مجموعه داستانی‎ به نام «مول» که همانند بسیاری نویسندگان هم‎دوره‎اش، نشان از تاثیرپذیری او از صادق هدایت داشت. اما در ادامه‎ی کار راه خاص خود را پیدا کرد و با رمان معروف همسایه‎ها…

ادامه مطلب

رسالت ادبیات چیست؟ خوشبختی یا التیام زخمها؟

«نمی‏ توانم رمانی را بدون ترس و اضطراب بنویسم» پیش داوری مردم، حقیقی یا صوری، مانع بروز خلاقیت می‏شود. اضطراب شاید عکس العملی به اکثر رفتارهای انسان باشد.  اضطراب پاسخگوی سؤال زیر است. چرا این کار را انجام دادم،  چرا این کار را انجام ندادم؟  اضطراب اجتناب‏ ناپذیر است، افراد احساس می‏کنند به طرفش جذب…

ادامه مطلب